How does the government help the farmers in the improvement of agriculture and important economic roles played by agriculture?
Provision of straightforward farming loans from the banks at a low rate of interest and insurance of their cultivation. Provision of supported fertilizers, pesticides, and HYV seeds and farming faculties and facilitates ought to be provided at no value. In every five years the government of India works out plans for national economic development, which are called as Five Year Plans. One of the principal objectives of these plans is Improvement in the agricultural sector. Agriculture impacts global trade because it's tied to other sectors of the economy and encouraging economic development. Educating farmers on soil and water conservation technologies through implementation of Watershed Projects. Undertaking measures to provide agricultural credit, crop insurance and helps the farmers in getting remunerative returns for their produce.
Agriculture is the most significant source of income for the central and state governments. The government of the country has substantial revenue from rising land revenue. Also, the movement of agricultural goods helps generate revenue for the Indian railways, which helps the government in revenue generation. Agriculture is the most important sector of Indian Economy. Indian agriculture sector accounts for 17 per cent of India's gross domestic product (GDP) and provides employment to 50% of the countries workforce. India is the world's largest producer of pulses, rice, wheat, spices and spice products. Agriculture plays a vital role in the Indian economy. Over 70 per cent of the rural households depend on agriculture. Agriculture is an important sector of Indian economy as it contributes about 17% to the total GDP and provides employment to over 60% of the population. Agriculture supplies raw materials to various agro-based industries and food processing industries are similarly dependent on agriculture. Therefore, the development of these industries entirely is dependent on agriculture. It is the primary activity of the nation. It provides employment opportunity to the rural agricultural as well as non-agricultural labourers. It is the source of food and fodder.
Well in the case of Nepal, The Government of Nepal has taken various initiatives to support farmers and improve agriculture in the country. Some of the key measures taken by the government are:
Agricultural subsidies: The government provides various subsidies to farmers, including subsidies for seeds, fertilizers, irrigation, and agricultural machinery. This helps to reduce the cost of production and improve the yield of crops.
Extension services: The government provides extension services to farmers to disseminate information about modern farming techniques, crop management practices, and pest management strategies. This helps farmers to adopt best practices and improve their productivity.
Agricultural research: The government invests in agricultural research and development to develop new crop varieties and technologies that are better suited to the local environment and can improve crop yield and quality.
Infrastructure development: The government invests in infrastructure development, such as roads, irrigation systems, and storage facilities, to improve access to markets and increase the value of agricultural products.
The agriculture sector plays an important role in the economy of Nepal, as it employs more than 65% of the country's population and contributes about one-third of the country's GDP. Agriculture is the primary source of livelihood for rural communities, and it plays an important role in food security and poverty reduction. Additionally, agriculture contributes to foreign exchange earnings through exports of agricultural products such as tea, coffee, and spices. Overall, the development of the agriculture sector is critical for the economic development and social welfare of Nepal.
Agriculture is the most important sector of Indian Economy. Indian agriculture sector accounts for 18 per cent of India's gross domestic product (GDP) and provides employment to 50% of the countries workforce. The agriculture sector holds an important place in the economy. A few of the important points are: Agriculture provides employment opportunities to rural agricultural and non-agricultural labourers. It plays a significant role in international trade and import and export activities. Not only does agriculture fuel economic growth through the provision of food and the necessity for unskilled labor, it also supplies capital and labor to other industrial sectors and can serve as a market for industrial output and innovation. Provision of straightforward farming loans from the banks at a low rate of interest. Insurance of their cultivation. Provision of supported fertilizers, pesticides, and HYV seeds. Farming faculties and facilitates ought to be provided at no value. Agriculture may also be a source of the capital needed for industrial development to the extent that it provides a surplus that may be converted into the funds needed to purchase industrial equipment or to build roads and provide public services.
Governments can help farmers and farming activities by a way of provision of agricultural soft loans and subsidies with less interest rates to aid productivity.
To enhance the income of farmers, the government has taken initiatives across several focus areas. Income support is provided to farmers through PM KISAN Scheme, crop insurance is assured through the Pradhan Mantri Fasal Bima Yojana, and irrigation facilities are ensured under Pradhan Mantri Krishi Sinchai Yojana. In addition to maintaining prices, they provide subsidies for agricultural inputs such as tractor fuel and chemical fertilizers; they also gave assistance in consolidating small farms into larger ones and in improving farm buildings. The government makes quality seeds and fertilizers affordable and accessible to all farmers to increases irrigation facilities for intensive farming. Provides agricultural loans to farmers for purchasing agricultural inputs and providing money under crop insurance in case of damage. The government of India buys wheat and rice from farmers at a fair price. These it stores in its godowns and sells at a lower price to consumers through ration shops. Here the government has to bear some of the cost. In this way the government supports both farmers and consumers. Agriculture may also be a source of the capital needed for industrial development to the extent that it provides a surplus that may be converted into the funds needed to purchase industrial equipment or to build roads and provide public services. Role of agriculture in economic development to stimulate industrial expansion: Expansion in the agriculture sector also led to the expansion of the industrial sector. When agriculturalists have savings, they can buy consumer goods, invest in industries too. This results in an indirect expansion of the industrial sector. Agriculture is the most important sector of Indian Economy. Indian agriculture sector accounts for 18 per cent of India's gross domestic product (GDP) and provides employment to 50% of the countries workforce.
Now a days farmers are facing problem high cost of production especially in increased labour wages which are very high from small to large farmers. If this is the case, in future, farmers will slowly leave Agriculture. Government has to take descision on policy making in decrease the labour cost input to farmers or linking of MGNREGS with Agriculture.
I agree with A B M Sirisha that Undertaking all possible measures to ensure timely and adequate supply of quality inputs and services such as fertilizers, seeds, pesticides, agricultural implements, etc. Creating assured irrigation facilities to the farmers through minor irrigation schemes so as to obtain maximum returns from their land. Provision of straightforward farming loans from the banks at a low rate of interest. Insurance of their cultivation. Provision of supported fertilizers, pesticides, and HYV seeds. Farming faculties and facilitates ought to be provided at no value. Motivating farmers for diversification of areas from traditional crops to commercial crops. Monitoring soil health and testing of nutrient level of soil samples collected from farmers fields across the State. They draw up policies and programmes, they make regulations for those concerned with agricultural development, and they grant loans or credit facilities and subsidy
In case of India, the Govt of India helping the farmers to improve agricultural by providing various schemes.The Government has rolled out a number of new initiatives like Soil Health Card Scheme, Neem Coated Urea, Paramparagat Krishi Vikas Yojana (PKVY), Pradhan Mantri Krishi Sinchayee Yojana (PMKSY), National Agriculture Market (e-NAM), Pradhan Mantri Fasal Bima Yojana (PMFBY) and Interest Subvention Scheme. and also Pradhan Mantri Fasal Bima Yojana (PMFBY), Weather Based Crop Insurance Scheme (WBCIS), PM-Kisan etc. But some time farmer's don't know about the Govt schemes and how to take benifit of that's scheme. Hence the need to awareness about the Govt scheme. Also Govt provided crop loans, subsidies on fertilizers.
In case of improvement in economically, nflation which is increasing day by day, increasing the cost of production and not getting the right price for the agricultural produce, is not making the farmers financially viable. The policy of the government is also wrong somewhere.
This should be consideed globally by analising demand and supply data and perspective. For improving agricultural production farmers should be educated, donated by the latest research and technological information by the application of extention projects. Private sector contracted production is an important actor for agricultural modernization under control by the government. In certain area and certain product governmet may goes in directly this game. All these action should be in covenience to the environment.
Regards
Government can provide assistance to farmers like Sekar. Interest-free loan or loan at the lowest rate can help him. Seeds, fertilizers and pesticides can also be provided to him on subsidized rate. Agriculture is the most significant source of income for the central and state governments. The government of the country has substantial revenue from rising land revenue. Also, the movement of agricultural goods helps generate revenue for the Indian railways, which helps the government in revenue generation. Motivating farmers for diversification of areas from traditional crops to commercial crops and monitoring soil health and testing of nutrient level of soil samples collected from farmers fields across the State. Agriculture remains important in developing economies, contributing significantly to their national revenue, despite the fact that “the major industrialized countries today were formerly mostly agricultural. This industry still contributes 28% of India's total national income. Agricultural progress is essential to provide food for growing non-agricultural labour force, raw materials for industrial production and saving and tax revenue to support development of the rest of the economy, to earn foreign exchange and to provide a growing market for domestic manufactures.” The availability of water resources and irrigation facilities having access to high-quality seeds those are readily available and supply of high-quality fertilizer at the right moment. Crop protection solutions play a vital role in increasing the farmer's income. Not only, they protect the farm and the produce from pests but also enhance the overall productivity of the land and increase income per hectare.
If any investment may effect the environment should be considered globally. This is the future, we should be carefull for this. But basic demands of human being for living in acceptable level should be supplied. Than this balance in between the production and minimal environmental contamination is surely very important. Especially water risks are definetely in consideration. Detail of them quite a long stories, and I think everybody is in care.
Regards.ç
I agree with Dr Noyan Kusman that an undertaking all possible measures to ensure timely and adequate supply of quality inputs and services such as fertilizers, seeds, pesticides, agricultural implements, etc. Creating assured irrigation facilities to the farmers through minor irrigation schemes so as to obtain maximum returns from their land. Under the scheme, the Government of India provides a financial assistance to the farmers of Rs 50,000 per hectare every three years for organic inputs, certification, labelling, packaging, transportation and marketing of organic produce. In every five years the government of India works out plans for national economic development, which are called as Five Year Plans. One of the principal objectives of these plans is Improvement in the agricultural sector. Agriculture provides industrial raw material to a large number of industries. As a supplier of raw material, agricultural sector is of primary significance for the growth of industrial sector in the economy. Agriculture supplies raw materials to various agro-based industries like sugar, jute, cotton textile and vanaspati industries. Food processing industries are similarly dependent on agriculture. Therefore the development of these industries entirely is dependent on agriculture. Agricultural economics is an applied field of economics concerned with the application of economic theory in optimizing the production and distribution of food and fiber products. Agricultural economics began as a branch of economics that specifically dealt with land usage.
Expanding the creation, use, and adoption of stress-tolerant seed types; promoting these varieties to farmers who require them but are unaware of their availability or the appropriate farming methods; and providing seed, fertilizer, and pesticides to these farmers at low cost or no-cost.
The government of India buys wheat and rice from farmers at a fair price. These it stores in its godowns and sells at a lower price to consumers through ration shops. Here the government has to bear some of the cost. In this way the government supports both farmers and consumers. The government of India buys wheat and rice from farmers at a fair price. These it stores in its godowns and sells at a lower price to consumers through ration shops. Here the government has to bear some of the cost. In this way the government supports both farmers and consumers. The government of India buys wheat and rice from farmers at a fair price. These it stores in its godowns and sells at a lower price to consumers through ration shops. Here the government has to bear some of the cost. In this way the government supports both farmers and consumers. Agriculture may also be a source of the capital needed for industrial development to the extent that it provides a surplus that may be converted into the funds needed to purchase industrial equipment or to build roads and provide public services. Agriculture is the most significant source of income for the central and state governments. The government of the country has substantial revenue from rising land revenue. Also, the movement of agricultural goods helps generate revenue for the Indian railways, which helps the government in revenue generation.
Using Nigeria as a case study;
Government policy stability
Increased R&D funding
Availability of cheap loans
Price control mechanisms
A supply management system of
agricultural production.
Improved processing and storage facilities
Control of arbitrary importation
Well monitored subsidy program
A shift of successive governments' idea of seeing agriculture as a social and cultural industry rather than seeing it as commercial with the ability to contribute markedly to the economy. e.t.c
Government introduced some schemes which help poor farmers.Like introduces gramin banks etc so this will help to improve economic problems of agriculture sector
In Kenya, Agricultural services are currently devolved to the County governments. The national and County governments have put in place a subsidy program for farm inputs (fertilizer and crop seed) to enhance food security and improve livelihoods, especially in rural areas. The National Cereals and Produce Board (NCPB) provides a market link by purchasing farm produce from the farmers at market rates.
Agricultural economics plays a role in the economics of development, for a continuous level of farm surplus is one of the wellsprings of technological and commercial growth. In general, one can say that when a large fraction of a country's population depends on agriculture for its livelihood, average incomes are low. Agriculture is the most important sector of Indian Economy. Indian agriculture sector accounts for 18 per cent of India's gross domestic product (GDP) and provides employment to 50% of the countries workforce. India is the world's largest producer of pulses, rice, wheat, spices and spice products. Agriculture is one of the most important sectors of Indian economy. It is the supplier of food and raw materials in the country. At the time of independence more than 70 per cent of India's population depended on agriculture to earn livelihood. Provision of straightforward farming loans from the banks at a low rate of interest and insurance of their cultivation and provision of supported fertilizers, pesticides, and HYV seeds. Agriculture is the most significant source of income for the central and state governments. The government of the country has substantial revenue from rising land revenue. Also, the movement of agricultural goods helps generate revenue for the Indian railways, which helps the government in revenue generation. The Government of India embarked upon introducing agricultural reforms to improve Indian agriculture in the 1960's and 1970's. The Green Revolution based on the use of package technology and the White Revolution were some of the strategies initiated to improve a lot of Indian agriculture.
Mainly the government help the framers through reducing the input cost to ensure maximizing their profit , and to help them in being more competitive in markets
Farmers are the pillars of our nation. They work hard to supply food items for everyone living in the nation throughout their lives. In India, nearly two-thirds of the population relies on agriculture for their livelihood. They produce food, fodder and other raw materials, and are the major source of income for a farmer. National Mission for Sustainable Agriculture (NMSA) has been formulated for enhancing agricultural productivity especially in rainfed areas focusing on integrated farming, water use efficiency, soil health management and synergizing resource conservation. For its implementation, increasing employment in agricultural sector and enhancing the income of farmers are the important factors. To achieve this, the government is trying to increase productivity, reduce cost, and prioritize crops with high value, reduce risks and make agriculture sustainable. Governments have employed various measures to maintain farm prices and incomes above what the market would otherwise have yielded. They have included tariffs or import levies, import quotas, export subsidies, direct payments to farmers, and limitations on production. Agriculture is one of the most important sectors of Indian economy. It is the supplier of food and raw materials in the country. At the time of independence more than 70 per cent of India's population depended on agriculture to earn livelihood. Agriculture not only supplies food to a country's growing population, it also supplies raw materials to a large number of industries. Agriculture is the most important sector of Indian Economy. Indian agriculture sector accounts for 18 per cent of India's gross domestic product (GDP) and provides employment to 50% of the countries workforce. India is the world's largest producer of pulses, rice, wheat, spices and spice products. Agriculture is the most important sector of Indian Economy. Indian agriculture sector accounts for 18 per cent of India's gross domestic product (GDP) and provides employment to 50% of the countries workforce. India is the world's largest producer of pulses, rice, wheat, spices and spice products.
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASINING QONUNI
“FERMER XO‘JALIGI TO‘G‘RISIDA”GI O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI QONUNIGA O‘ZGARTISHLAR VA QO‘SHIMCHALAR KIRITISH HAQIDA
O‘zbekiston Respublikasining 1998-yil 30-aprelda qabul qilingan “Fermer xo‘jaligi to‘g‘risida”gi Qonuniga (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 1998-yil, № 5-6, 86-modda; 2001-yil, № 1-2, 23-modda, № 5, 89-modda; 2004-yil, № 1-2, 18-modda) o‘zgartishlar va qo‘shimchalar kiritilib, uning yangi tahriri tasdiqlansin (ilova qilinadi).
O‘zbekiston Respublikasining Prezidenti I. KARIMOV
Toshkent sh.,
2004-yil 26-avgust,
662-II-son
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASINING QONUNI
FERMER XO‘JALIGI TO‘G‘RISIDA
(yangi tahriri)
I. UMUMIY QOIDALAR
1-modda. Ushbu Qonunning maqsadi
Ushbu Qonunning maqsadi fermer xo‘jaliklarining tashkil etilishi, faoliyati, qayta tashkil etilishi va tugatilishi sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iborat.
Oldingi tahrirga qarang.
2-modda. Fermer xo‘jaligi to‘g‘risidagi qonunchilik
Fermer xo‘jaligi to‘g‘risidagi qonunchilik ushbu Qonun va boshqa qonunchilik hujjatlaridan iboratdir.
Agar O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasida O‘zbekiston Respublikasining fermer xo‘jaligi to‘g‘risidagi qonunchiligida nazarda tutilganidan boshqacha qoidalar belgilangan bo‘lsa, xalqaro shartnoma qoidalari qo‘llaniladi.
(2-modda O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
3-modda. Fermer xo‘jaligi
Oldingi tahrirga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligi ijaraga berilgan yer uchastkalaridan foydalangan holda qishloq xo‘jaligi mahsulotini yetishtirish hamda qonunchilikda taqiqlanmagan boshqa faoliyat turlari bilan shug‘ullanuvchi tadbirkorlik subyektidir.
(3-moddaning birinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Fermer xo‘jaligi O‘zbekiston Respublikasida qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishining asosiy subyektidir.
Oldingi tahrirga qarang.
Ko‘p tarmoqli fermer xo‘jaligi qishloq xo‘jaligi mahsulotini yetishtirish bilan birga qishloq xo‘jaligi mahsulotini qayta ishlash, saqlash va realizatsiya qilish, sanoat ishlab chiqarishi, ishlarni bajarish, xizmatlar ko‘rsatish va qonunchilikda taqiqlanmagan boshqa faoliyat turlari bilan shug‘ullanuvchi fermer xo‘jaligidir.
(3-moddaning uchinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Ko‘p tarmoqli fermer xo‘jaliklari reyestri O‘zbekiston fermer, dehqon xo‘jaliklari va tomorqa yer egalari kengashi tomonidan yuritiladi.
Ko‘p tarmoqli fermer xo‘jaliklari reyestrini yuritish tartibi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.
(3-moddaning matni O‘zbekiston Respublikasining 2018-yil 18-apreldagi O‘RQ-476-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 19.04.2018-y., 03/18/476/1087-son)
4-modda. Fermer xo‘jaligining boshlig‘i
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligining boshlig‘i shu xo‘jalikning muassisi — fermerdir. O‘n sakkiz yoshga to‘lgan, qishloq xo‘jaligida tegishli malaka yoki ish tajribasiga ega bo‘lgan O‘zbekiston Respublikasining fuqarosi fermer bo‘lishi mumkin.
Boshqa yuridik va jismoniy shaxslar bilan munosabatlarda fermer xo‘jaligi nomidan ana shu xo‘jalik boshlig‘i ish ko‘radi. Fermer xo‘jaligi boshlig‘ining huquq va majburiyatlarini boshqa shaxsga o‘tkazish taqiqlanadi, qonunda nazarda tutilgan hollar bundan mustasno.
(4-moddaning matni O‘zbekiston Respublikasining 2009-yil 25-dekabrdagi O‘RQ-240-sonli Qonuni tahririda — O‘R QHT, 2009-y., 52-son, 555-modda)
II. FERMER XO‘JALIGINI TAShKIL ETISh
5-modda. Fermer xo‘jaligini tashkil etish shartlari
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligi qishloq xo‘jaligiga mo‘ljallangan yerlarda va zaxira yerlarda tashkil etiladi.
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligiga beriladigan yer uchastkalarining eng kam o‘lchami O‘zbekiston Respublikasining Yer kodeksi bilan belgilanadi.
(5-moddaning ikkinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2022-yil 6-iyundagi O‘RQ-775-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 07.06.2022-y., 03/22/775/0477-son)
Oldingi tahrirga qarang.
(5-moddaning uchinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2022-yil 6-iyundagi O‘RQ-775-sonli Qonuniga asosan chiqarilgan — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 07.06.2022-y., 03/22/775/0477-son)
Oldingi tahrirga qarang.
Yer uchastkalari berilganda fermer xo‘jaligi o‘z zimmasiga qishloq xo‘jalik ekinlarining hosildorligi (uch yil uchun o‘rtacha yillik hosil hisobida) qonunchilikda belgilangan normativ hosildorlikdan kam bo‘lmasligini ta’minlash majburiyatini oladi. Bu majburiyat yer uchastkasini ijaraga olish shartnomasida mustahkamlab qo‘yiladi.
(5-moddaning to‘rtinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
📷 LexUZ sharhi
Qarang: Vazirlar Mahkamasining 2014-yil 18-avgustdagi 235-son qarori bilan tasdiqlangan “Qishloq xo‘jaligi ekin maydonlarining normativ qiymatini aniqlash tartibi to‘g‘risida nizom” va nizomning 2-ilovasi.
6-modda. Fermer xo‘jaligini tashkil etish tartibi
Fermer xo‘jaligi shu xo‘jalik boshlig‘i tomonidan tashkil etiladi, u fermer xo‘jaligiga tegishlicha alohida mol-mulk ajratib beradi va ustavini tasdiqlaydi.
Fermer xo‘jaligi tashkil etish uchun uning boshlig‘i belgilangan tartibda yer uchastkasi olishi kerak.
Oldingi tahrirga qarang.
7-modda. Fermer xo‘jaligini davlat ro‘yxatidan o‘tkazish
(7-moddaning nomi O‘zbekiston Respublikasining 2018-yil 18-apreldagi O‘RQ-476-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 19.04.2018-y., 03/18/476/1087-son)
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligi qonunchilikda belgilangan tartibda davlat ro‘yxatidan o‘tkazilganidan keyin tashkil etilgan deb hisoblanadi hamda uning muassisi yer uchastkasini uzoq muddatli ijaraga olish to‘g‘risida shartnoma tuzadi. Fermer xo‘jaligi bank muassasasida hisob-kitob varag‘i va boshqa xil hisobvaraqlar ochishga, o‘z nomi yozilgan muhrga ega bo‘lishga haqli.
(7-moddaning birinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
📷 LexUZ sharhi
Qarang: Vazirlar Mahkamasining 2003-yil 30-oktabrdagi 476-son qarori bilan tasdiqlangan “Fermer xo‘jaligining namunaviy ustavi”ning 2-bandi,Vazirlar Mahkamasining 2017-yil 9-fevraldagi 66-son qarori bilan tasdiqlangan “Tadbirkorlik subyektlarini davlat ro‘yxatidan o‘tkazish tartibi to‘g‘risida nizom”.
Fermer xo‘jaligi tashkil etishning ushbu Qonunda belgilangan tartibi buzilgan yoki xo‘jalikning ustavi qonunga muvofiq bo‘lmagan taqdirda fermer xo‘jaligini davlat ro‘yxatiga olish rad etilishi mumkin.
Davlat ro‘yxatiga olish rad etilganligi, shuningdek ro‘yxatga olish muddatlarining buzilganligi ustidan sudga shikoyat qilinishi mumkin.
8-modda. Fermer xo‘jaligining ustavi
Fermer xo‘jaligi ustav asosida faoliyat ko‘rsatadi.
Fermer xo‘jaligining namunaviy ustavi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiqlanadi.
📷 LexUZ sharhi
Batafsil ma’lumot uchun O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2003-yil 30-oktabrdagi 476-son qarori bilan tasdiqlangan Fermer xo‘jaligining namunaviy ustaviga.
9-modda. Fermer xo‘jaligi ustavining mazmuni
Fermer xo‘jaligining ustavida quyidagilar ko‘rsatilishi kerak:
fermer xo‘jaligining nomi;
fermer xo‘jaligi boshlig‘ining familiyasi, ismi, otasining ismi va yashash joyi;
fermer xo‘jaligining joylashgan eri to‘g‘risidagi ma’lumotlar va pochta manzili;
fermer xo‘jaligining ixtisoslashuvi va faoliyatining asosiy turlari;
ustav fondining miqdori.
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligining ustavida qonunchilikka zid bo‘lmagan boshqa qoidalar ham bo‘lishi mumkin.
(9-moddaning ikkinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
📷 LexUZ sharhi
Qarang: Vazirlar Mahkamasining 2003-yil 30-oktabrdagi 476-son qarori bilan tasdiqlangan “Fermer xo‘jaligining namunaviy ustavi”ning 5-bandi.
Oldingi tahrirga qarang.
III. FERMER XO‘JALIKLARI YURITISh UChUN YER UChASTKALARI BERISh. YERDAN FOYDALANISh VA SUV ISTE’MOLI
(III bo‘limning nomi O‘zbekiston Respublikasining 2009-yil 25-dekabrdagi O‘RQ-240-sonli Qonuni tahririda — O‘R QHT, 2009-y., 52-son, 555-modda)
10-modda. Fermer xo‘jaliklari yuritish uchun beriladigan yer uchastkalari
Fermer xo‘jaliklari yuritish uchun yer uchastkalari:
zaxira yerlardan;
yuridik va jismoniy shaxslarga berilmagan, qishloq xo‘jaligiga mo‘ljallangan yerlardan;
Oldingi tahrirga qarang.
(10-moddaning birinchi qismi to‘rtinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2018-yil 18-apreldagi O‘RQ-476-sonli Qonuniga asosan chiqarilgan — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 19.04.2018-y., 03/18/476/1087-son)
Oldingi tahrirga qarang.
(10-moddaning birinchi qismi beshinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2018-yil 18-apreldagi O‘RQ-476-sonli Qonuniga asosan chiqarilgan — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 19.04.2018-y., 03/18/476/1087-son)
Oldingi tahrirga qarang.
(10-moddaning ikkinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2018-yil 18-apreldagi O‘RQ-476-sonli Qonuniga asosan chiqarilgan — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 19.04.2018-y., 03/18/476/1087-son)
Ilmiy-tadqiqot muassasalari, oliy o‘quv yurtlari, akademik litseylar, kasb-hunar kollejlari va umumta’lim maktablarining yerlari, shuningdek suv fondi yerlari fermer xo‘jaliklariga berilishi mumkin emas.
Oldingi tahrirga qarang.
O‘zbekiston Respublikasining Davlat chegarasi, katta va kichik daryolar, suv havzalari bo‘ylab joylashgan yer uchastkalari fermer xo‘jaligi yuritish uchun qonunchilikda belgilangan tartibda beriladi. O‘zbekiston Respublikasining Davlat chegarasi bo‘ylab besh yuz metrli mintaqada faoliyati hayvonlarni (chorva mollar, parrandalar, mo‘ynali va boshqa hayvonlarni, baliqlar, asalarilarni, hayvonot bog‘lari hamda vivariylarning hayvonlarini va boshqa jonivorlarni) ko‘paytirish, o‘tlatish va boqish bilan bog‘liq bo‘lgan chorvachilik, parrandachilik hamda boshqa yo‘nalishdagi fermer xo‘jaliklariga yer uchastkalari berish taqiqlanadi.
(10-moddaning uchinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
📷 LexUZ sharhi
Qarang: O‘zbekiston Respublikasining 1999-yil 20-avgustdagi 820-I-son “O‘zbekiston Respublikasining davlat chegarasi to‘g‘risida” Qonunning 14-moddasi.
11-modda. Fermer xo‘jaliklari yuritish uchun yer uchastkalari berish tartibi
Oldingi tahrirga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaliklarini yuritish uchun yer uchastkalari ochiq elektron tanlov asosida o‘ttiz yil muddatga ijaraga beriladi.
(11-moddaning birinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2022-yil 6-iyundagi O‘RQ-775-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 07.06.2022-y., 03/22/775/0477-son)
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligi yuritish uchun yer uchastkasini olishda fermer xo‘jaligi tashkil etilayotgan joyda yashovchi shaxslar boshqa teng shartlarda ustun huquqdan foydalanadi.
(11-moddaning ikkinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2018-yil 21-dekabrdagi O‘RQ-506-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 21.12.2018-y., 03/18/506/2356-son)
Oldingi tahrirga qarang.
(11-moddaning uchinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2022-yil 6-iyundagi O‘RQ-775-sonli Qonuniga asosan chiqarilgan — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 07.06.2022-y., 03/22/775/0477-son)
Oldingi tahrirga qarang.
Yer uchastkasini ijaraga olish shartnomasi ochiq elektron tanlov g‘olibi va tuman hokimi o‘rtasida bir ish kuni ichida imzolanadi.
(11-moddaning uchinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2022-yil 6-iyundagi O‘RQ-775-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 07.06.2022-y., 03/22/775/0477-son)
Oldingi tahrirga qarang.
(11-moddaning to‘rtinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2022-yil 6-iyundagi O‘RQ-775-sonli Qonuniga asosan chiqarilgan — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 07.06.2022-y., 03/22/775/0477-son)
Fermer xo‘jaligi yuritish uchun yer uchastkalari olgan va qishloq aholi punktida turarjoyi bo‘lgan shaxslarning tomorqa yer uchastkasi saqlanib qoladi.
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligining yer uchastkasi chegaralarini naturada (joyning o‘zida) belgilash hamda yer tuzish loyihalariga muvofiq fermer xo‘jaligiga yer uchastkasini ijaraga berish bo‘yicha hujjatlarni rasmiylashtirish yer tuzish xizmati organlari tomonidan O‘zbekiston Respublikasi Davlat budjeti, shuningdek qonunchilikda taqiqlanmagan boshqa moliyalashtirish manbalari hisobidan amalga oshiriladi.
(11-moddaning yettinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
📷 LexUZ sharhi
Batafsil ma’lumot uchun O‘zbekiston Respublikasi Yer kodeksining 53-moddasiga (“Fermer xo‘jaligini yuritish uchun yer uchastkalari berish”) qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
(12-modda O‘zbekiston Respublikasining 2018-yil 18-apreldagi O‘RQ-476-sonli Qonuniga asosan o‘z kuchini yo‘qotgan — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 19.04.2018-y., 03/18/476/1087-son)
13-modda. Yerdan foydalanish
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligining yer uchastkasiga egalik qilish hamda undan foydalanish borasidagi huquq va majburiyatlari qonunchilikda belgilanadi.
(13-moddaning birinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
📷 LexUZ sharhi
Batafsil ma’lumot uchun O‘zbekiston Respublikasi Yer kodeksining 39, 40-moddalariga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligiga berilgan yer uchastkalaridan qat’iy belgilangan maqsadda foydalaniladi. Ular xususiylashtirilishi, shuningdek oldi-sotdi, garov, hadya, ayirboshlash obyekti bo‘lishi mumkin emas.
(13-moddaning ikkinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2020-yil 29-sentabrdagi O‘RQ-639-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 30.09.2020-y., 03/20/639/1342-son)
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligiga berilgan yer uchastkalari ushbu Qonun 16-moddasi birinchi qismining uchinchi xatboshisida nazarda tutilgan hollarda yuridik va jismoniy shaxslarga bir yilgacha bo‘lgan muddatga ikkilamchi ijaraga berilishi (uchinchi shaxslarga berish huquqisiz) mumkin.
(13-modda O‘zbekiston Respublikasining 2020-yil 29-sentabrdagi O‘RQ-639-sonli Qonuniga asosan uchinchi qism bilan to‘ldirilgan — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 30.09.2020-y., 03/20/639/1342-son)
Yer uchastkasini ijaraga olish huquqi kreditlar olishda fermer xo‘jaligi tomonidan garovga qo‘yilishi mumkin.
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligiga berilgan yer uchastkasi fermer xo‘jaligi qayta tashkil etilgan taqdirda, agar yer uchastkasining bo‘linishi natijasida yangi tashkil topgan yer uchastkalarining o‘lchami O‘zbekiston Respublikasining Yer kodeksida nazarda tutilgan eng kam o‘lchamlardan kam bo‘lmasa, bo‘linishi mumkin.
(13-moddaning beshinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2022-yil 6-iyundagi O‘RQ-775-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 07.06.2022-y., 03/22/775/0477-son)
Yer uchastkasining o‘lchami va chegaralari faqat fermer xo‘jaligi boshlig‘ining roziligi bilan o‘zgartirilishi mumkin.
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligi boshlig‘i vafot etgan taqdirda, yer uchastkasini ijaraga olish huquqi qonunchilikka muvofiq ijaraga olish shartnomasining amal qilish muddatiga meros bo‘yicha o‘tadi.
(13-moddaning yettinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
📷 LexUZ sharhi
Batafsil ma’lumot uchun O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining 1115-moddasiga (“Dehqon xo‘jaligi yer uchastkasiga egalik qilish huquqini meros qilib olish”) qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligi boshlig‘i pensiya yoshiga to‘lganda yoki mehnat qobiliyatini yo‘qotganda, shuningdek muddatli harbiy xizmatga chaqirilgan, oliy ta’lim muassasalariga kunduzgi o‘qishga qabul qilingan, saylab qo‘yiladigan lavozimlarga saylangan taqdirda, yer uchastkasini ijaraga olish huquqini ijara shartnomasiga o‘zgartishlar kiritish orqali ushbu Qonun 4-moddasining birinchi qismi talablariga javob beradigan o‘z oila a’zolaridan biriga qonunchilikka muvofiq ijara shartnomasi amal qiladigan muddatga berishga haqli.
(13-moddaning sakkizinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2022-yil 6-iyundagi O‘RQ-775-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 07.06.2022-y., 03/22/775/0477-son)
Yer uchastkasini ijaraga olish shartnomasining amal qilish muddati tugaganidan keyin fermer xo‘jaligi ijaraga olish shartnomasini yangi muddatga uzaytirish huquqiga ega. Fermer xo‘jaligining boshlig‘i vafot etgan taqdirda, ijaraga olish shartnomasini yangi muddatga uzaytirish huquqiga uning merosxo‘ri ega bo‘ladi.
Yer uchastkasini ijaraga olish shartnomasi taraflarning kelishuviga binoan, taraflar kelishuvga erishmagan taqdirda esa, sud tomonidan o‘zgartirilishi yoki bekor qilinishi mumkin.
📷 LexUZ sharhi
Qarang: Vazirlar Mahkamasining 2003-yil 30-oktabrdagi 476-son qarori bilan tasdiqlangan “Fermer xo‘jaligi tomonidan yer uchastkasini uzoq muddatli ijaraga olishning namunaviy shartnomasi”ning 16, 17-bandlari.
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligi tugatilgan taqdirda, yer uchastkasini ijaraga olish shartnomasi qonunchilikda belgilangan tartibda bekor qilinishi lozim.
(13-moddaning o‘n birinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
📷 LexUZ sharhi
O‘zbekiston Respublikasi Yer kodeksining 24-moddasiga muvofiq yer uchastkalarini ijaraga olish shartnomasini muddatidan oldin bekor qilish taraflarning kelishuvi bilan, bunday kelishuvga erishilmagan taqdirda esa, sudning hal qiluv qarori bilan amalga oshiriladi. Qo‘shimcha ma’lumot uchun O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining 382—385-moddalariga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
(14-modda O‘zbekiston Respublikasining 2007-yil 28-dekabrdagi O‘RQ-138-sonli Qonuni bilan o‘z kuchini yo‘qotgan — O‘R QHT, 2007-y., 52-son, 533-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
15-modda. Suv iste’moli
Fermer xo‘jaliklarining suv iste’moli ularga xizmat ko‘rsatuvchi suv iste’molchilari uyushmalari tomonidan belgilanadigan suv obyektlaridan suv olish limitlari asosida belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
📷 LexUZ sharhi
Batafsil ma’lumot uchun O‘zbekiston Respublikasining “Suv va suvdan foydalanish to‘g‘risida”gi Qonunining 30-moddasiga, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2013-yil 19-martdagi 82-sonli qarori bilan tasdiqlangan “O‘zbekiston Respublikasida suvdan foydalanish va suv iste’moli tartibi to‘g‘risida”gi nizomning IV bo‘limi (“Suv olish limitlari va ularni belgilash tartibi”).
(15-modda O‘zbekiston Respublikasining 2009-yil 25-dekabrdagi O‘RQ-240-sonli Qonuni tahririda — O‘R QHT, 2009-y., 52-son, 555-modda)
IV. FERMER XO‘JALIGINING HUQUQLARI, MAJBURIYATLARI HAMDA MOL-MULKI
16-modda. Fermer xo‘jaligining huquqlari
Fermer xo‘jaligi quyidagi huquqlarga ega:
berilgan yer uchastkasida o‘z ustavida nazarda tutilgan ixtisoslashuvga va ijaraga olish shartnomasiga muvofiq fermer xo‘jaligining ishlab chiqarish faoliyatini tashkil etish;
Oldingi tahrirga qarang.
yer uchastkasini yuridik va jismoniy shaxslarga qishloq xo‘jalik ekinlarini oraliq ekish uchun ikkilamchi ijaraga berish (uchinchi shaxslarga berish huquqisiz);
(16-moddaning birinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2020-yil 29-sentabrdagi O‘RQ-639-sonli Qonuniga asosan uchinchi xatboshi bilan to‘ldirilgan — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 30.09.2020-y., 03/20/639/1342-son)
ixtisoslashuvni hisobga olgan holda va tuzilgan kontraktatsiya shartnomalari asosida qishloq xo‘jalik ekinlarini joylashtirishni amalga oshirish;
xarid qilinadigan mahsulotga oldindan haq to‘lanadigan fyuchers kontraktlari tuzish;
yetishtirgan mahsulotini, shu jumladan bu mahsulotni iste’molchilarga realizatsiya qilish huquqini o‘z xohishiga ko‘ra tasarruf etish;
yetishtirayotgan mahsuloti, bajarayotgan ishlari va ko‘rsatayotgan xizmatlariga narx belgilash;
Oldingi tahrirga qarang.
elektr energiyasi, yoqilg‘i-moylash materiallari, mineral o‘g‘itlarning, o‘simliklarni himoya qilishning kimyoviy va biologik vositalari yetkazib berilishi, suv xo‘jaligi xizmatlari, texnik va boshqa xizmatlar ko‘rsatilishi uchun shartnomalar tuzish;
(16-modda birinchi qismining yettinchi xatboshi O‘zbekiston Respublikasining 2009-yil 25-dekabrdagi O‘RQ-240-sonli Qonuni tahririda — O‘R QHT, 2009-y., 52-son, 555-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
tadbirkorlik faoliyatidan qonunchilikda belgilangan tartibda soliq solinadigan, cheklanmagan miqdorda daromad (foyda) olish;
(16-modda birinchi qismining to‘qqizinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
olgan daromadlarini (foydasini), bank muassasasidagi o‘zining hisobvaraqlarida bo‘lgan pul mablag‘larini tasarruf etish;
aksiyalar va boshqa qimmatli qog‘ozlar olish;
kreditlar olish, boshqa yuridik va jismoniy shaxslarning pul mablag‘larini hamda boshqa mol-mulkini shartnoma asosida jalb etish hamda ularni ishlab chiqarishga va takror ishlab chiqarishga yo‘naltirish;
kreditlar olish uchun o‘z mol-mulkini, shuningdek yer uchastkasini ijaraga olish huquqini garovga qo‘yish;
kichik hamda xususiy korxonalar uchun berilgan imtiyozlar va preferensiyalarning barcha turlaridan foydalanish;
zarur asbob-uskunalar, ishlab chiqarish vositalari hamda boshqa mol-mulkni olish, ijaraga olish, binolar va inshootlar qurish hamda ularni ta’mirlash;
Oldingi tahrirga qarang.
ishlab chiqarishga zamonaviy texnologiyalarni, fan va texnika yutuqlarini joriy etish;
fan-ta’lim muassasalari bilan hamkorlik qilish;
(16-moddaning birinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2018-yil 18-apreldagi O‘RQ-476-sonli Qonuniga asosan o‘n beshinchi va o‘n oltinchi xatboshilar bilan to‘ldirilgan — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 19.04.2018-y., 03/18/476/1087-son)
o‘z huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish uchun sudga murojaat etish.
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligi qonunchilikka muvofiq boshqa huquqlarga ham ega bo‘lishi mumkin.
(16-moddaning ikkinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
17-modda. Fermer xo‘jaligining majburiyatlari
Fermer xo‘jaligi:
Oldingi tahrirga qarang.
yer uchastkasidan qonunchilikda va ijaraga olish shartnomasida ko‘rsatilgan shartlar asosida, belgilangan maqsadda, samarali va oqilona foydalanilishini ta’minlashi;
(17-modda birinchi qismining ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
ekologik talablarga va atrof muhitni muhofaza qilishning boshqa qoidalariga rioya etishi;
yer uchastkasining meliorativ holatini yaxshilash, uning unumdorligini saqlab qolish va oshirish tadbir-choralarini ko‘rishi, biznes-rejada shu maqsad uchun mablag‘lar ajratilishini nazarda tutishi;
agar ijaraga olish shartnomasida boshqa muddat belgilangan bo‘lmasa, yer uchastkasi berilgan vaqtdan e’tiboran bir yil ichida undan foydalanishga kirishishi;
tuzilgan kontraktatsiya shartnomalariga muvofiq davlat ehtiyojlari uchun qishloq xo‘jaligi mahsuloti nazarda tutilgan hajmlarda yetkazib berilishini ta’minlashi;
g‘o‘za va don ekinlarini navlar bo‘yicha joylashtirishning belgilangan talablariga rioya etishi;
Oldingi tahrirga qarang.
suv resurslaridan suv iste’moli to‘g‘risidagi shartnomaga muvofiq foydalanishi, suvni tejash, suv resurslaridan maqsadli va oqilona foydalanish chora-tadbirlarini ko‘rishi;
mazkur fermer xo‘jaligi a’zo bo‘lgan suv iste’molchilari uyushmasi balansida turgan sug‘orish va kollektor-drenaj tarmoqlarini tozalash va ta’mirlashda belgilangan tartibda ishtirok etishi, shuningdek ularni texnik jihatdan soz holatda saqlashi, ulardan foydalanishning belgilangan qoidalariga rioya etishi;
suv obyektlarining suvni muhofaza qilish zonalari, sohil bo‘yi mintaqalari, sanitariya muhofazasi zonalarini muhofaza qilish va ulardan foydalanish tartibi va shartlariga rioya etishi;
yer uchastkasini saqlash shartlariga va servitutlarga rioya etishi;
Oldingi tahrirga qarang.
mehnat to‘g‘risidagi qonunchilik talablariga rioya etilishini, o‘z xodimlari, shu jumladan fermer xo‘jaligida mehnat qiladigan oila a’zolari, vaqtincha (mavsumiy) yollanadigan fuqarolar uchun xavfsiz mehnat sharoitlarini ta’minlashi;
(17-modda birinchi qismining o‘n ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Oldingi tahrirga qarang.
ijaraga olish shartnomasi bekor qilingan taqdirda yer uchastkasining dastlab berilgan paytdagi o‘lchamlarini kamaytirmagan va boshqa shaklda zarar yetkazmagan holda yer uchastkasini ijaraga beruvchiga qaytarishi;
(17-moddaning birinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2018-yil 18-apreldagi O‘RQ-476-sonli Qonuniga asosan o‘n uchinchi xatboshi bilan to‘ldirilgan — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 19.04.2018-y., 03/18/476/1087-son)
soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlarni, shuningdek ko‘rsatilgan xizmatlar uchun to‘lovlarni belgilangan tartibda o‘z vaqtida to‘lashi;
qishloq xo‘jaligi mahsuloti yetishtirishda agrotexnika talablariga rioya etishi;
qishloq xo‘jaligi o‘simliklarining zararkunandalar, kasalliklar va begona o‘tlardan muhofaza qilinishini ta’minlashi shart
(17-modda birinchi qismining sakkizinchi—o‘n to‘rtinchi xatboshilari O‘zbekiston Respublikasining 2009-yil 25-dekabrdagi O‘RQ-240-sonli Qonunuga muvofiq sakkizinchi — o‘n beshinchi xatboshilar bilan almashtirilgan — O‘R QHT, 2009-y., 52-son, 555-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligi zimmasida qonunchilikka muvofiq boshqa majburiyatlar ham bo‘lishi mumkin.
(17-moddaning ikkinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
18-modda. Fermer xo‘jaligining ustav fondi
Fermer xo‘jaligining ustav fondi fermer xo‘jaligi boshlig‘i tomonidan belgilanadi.
Oldingi tahrirga qarang.
Pul, qimmatli qog‘ozlar, binolar, inshootlar, boshqa mol-mulk yoki pul bilan baholanadigan mulkiy huquqlar fermer xo‘jaligining ustav fondiga qo‘shiladigan hissa bo‘lishi mumkin. Bunda fermer xo‘jaligini yuritish uchun yer uchastkasi berish bo‘yicha ochiq elektron tanlovda ko‘rsatib o‘tilgan mol-mulk, texnika va pul mablag‘lari fermer xo‘jaligi boshlig‘i tomonidan fermer xo‘jaligining ustav fondiga kiritiladi.
(18-moddaning ikkinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2022-yil 6-iyundagi O‘RQ-775-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 07.06.2022-y., 03/22/775/0477-son)
Agar fermer xo‘jaligining ustav fondi shakllantirilayotganda fermer xo‘jaligining boshlig‘i o‘z oila a’zolarining umumiy (ulushli yoki birgalikdagi) mulki hisoblangan mol-mulkni fermer xo‘jaligiga topshirayotgan bo‘lsa, ushbu mol-mulkning barcha mulkdorlaridan notarial tasdiqlangan rozilik olish talab etiladi.
Fermer xo‘jaligining ustav fondini ko‘paytirish va kamaytirish fermer xo‘jaligi boshlig‘ining qaroriga ko‘ra fermer xo‘jaligi ustaviga o‘zgartishlar kiritish yo‘li bilan amalga oshiriladi.
📷 LexUZ sharhi
Qarang: Vazirlar Mahkamasining 2003-yil 30-oktabrdagi 476-son qarori bilan tasdiqlangan “Fermer xo‘jaligining namunaviy ustavi”ning IV bobi.
19-modda. Fermer xo‘jaligining mulk huquqi
Fermer xo‘jaligining mulk huquqi davlat himoyasidadir.
Binolar, inshootlar, qishloq xo‘jaligi ekinzorlari va ko‘chatzorlari, dov-daraxtlar, chorva mollar, parrandalarga, yetishtirgan mahsulotiga, qishloq xo‘jalik texnikasi, inventar, asbob-uskunalar, transport vositalari, pul mablag‘lari, intellektual mulk obyektlariga, shuningdek fermer xo‘jaligining balansidagi boshqa mol-mulkka bo‘lgan mulk huquqi fermer xo‘jaligiga qarashlidir.
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligi boshlig‘ining pul va moddiy mablag‘lari, tovarlarni realizatsiya qilishdan (ishlar bajarishdan, xizmatlar ko‘rsatishdan) olingan daromadlar (foyda), qimmatli qog‘ozlardan kelgan daromadlar, qonun hujjatlarida taqiqlanmagan boshqa manbalar fermer xo‘jaligining mol-mulkini shakllantirish manbalari bo‘lishi mumkin.
(19-moddaning uchinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligi qonunchilikda belgilangan tartibda mol-mulkni yaratish, ko‘paytirish, olish, sotish, ijaraga yoki vaqtincha foydalanishga olish huquqiga ega.
(19-moddaning to‘rtinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligi tugatilayotganda faoliyatni amalga oshirish davrida o‘z mablag‘lari hisobiga yaratilgan mol-mulkni qonunchilikda belgilangan tartibda erkin tasarruf etishi mumkin.
(19-moddaning beshinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
20-modda. Fermer xo‘jaligining mablag‘lari va hisob-kitoblari
Fermer xo‘jaligi pul muomalasini yuritish hamda pul mablag‘larini saqlab turish uchun bank muassasasida hisobvaraqlar ochish va bu mablag‘larni erkin tasarruf etish huquqiga ega. Fermer xo‘jaligining hisob-kitob varag‘idan mablag‘larni faqat fermer xo‘jaligi boshlig‘ining roziligi bilan yoki sudning qaroriga binoan hisobdan chiqarish mumkin.
21-modda. Fermer xo‘jaligining mol-mulkini meros qilib qoldirish
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligining mol-mulki qonunchilikka muvofiq meros qilib qoldiriladi. Xo‘jalikda faoliyatni davom ettirayotgan merosxo‘rlar merosga bo‘lgan huquq to‘g‘risidagi guvohnoma berilganligi uchun davlat boji to‘lashdan ozod etiladilar.
(21-moddaning matni O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
📷 LexUZ sharhi
Batafsil ma’lumot uchun O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining V bo‘limiga (“Vorislik huquqi”) qarang.
V. FERMER XO‘JALIGI FAOLIYATINING TAShKIL ETILIShI
22-modda. Fermer xo‘jaligining ishlab chiqarish faoliyati
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligi o‘z ustavida va yer uchastkasini ijaraga olish shartnomasida nazarda tutilgan ixtisoslashuvga muvofiq faoliyati yo‘nalishlarini, ishlab chiqarish tuzilmasi va hajmlarini mustaqil ravishda belgilaydi. Fermer xo‘jaligi qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishining har qanday turi bilan, shuningdek qishloq xo‘jaligi mahsulotini qayta ishlash, saqlash va realizatsiya qilish, sanoat ishlab chiqarishi, ishlar bajarish, xizmatlar ko‘rsatish hamda qonunchilikda taqiqlanmagan boshqa faoliyat turlari bilan shug‘ullanishga haqli.
(22-moddaning birinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligi o‘zi yetishtirayotgan mahsulot va ishlab chiqarayotgan tovarlar, bajarayotgan ishlar va ko‘rsatayotgan xizmatlar sifatiga oid normativlar va standartlarga, ekologiyaga, sanitariyaga taalluqli hamda qonunchilikda belgilab qo‘yilgan boshqa talablar va qoidalarga rioya etishi shart.
(22-moddaning ikkinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Fermer xo‘jaliklarining xo‘jalik faoliyatiga davlat organlari hamda boshqa organlar va tashkilotlar, shuningdek ularning mansabdor shaxslari aralashuviga yo‘l qo‘yilmaydi.
Oldingi tahrirga qarang.
Davlat organlari hamda boshqa organlar va tashkilotlarning g‘ayriqonuniy qarorlari, ular mansabdor shaxslarining va fuqarolarning g‘ayriqonuniy harakatlari (harakatsizligi) natijasida fermer xo‘jaligiga yetkazilgan zararlar, shu jumladan boy berilgan foyda qonunchilikda belgilangan tartibda qoplanadi.
(22-moddaning to‘rtinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
📷 LexUZ sharhi
Batafsil ma’lumot uchun O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining 14, 15, 324—339, 985, 989 va 990-moddalariga, O‘zbekiston Respublikasining “Tadbirkorlik faoliyati erkinligining kafolatlari to‘g‘risida”gi Qonunining 38-moddasiga qarang.
Fermer xo‘jaligi tashqi iqtisodiy faoliyatni belgilangan tartibda amalga oshiradi.
23-modda. Fermer xo‘jaligidagi mehnat
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligi (ish beruvchi) va uning xodimlari o‘rtasidagi mehnatga oid munosabatlar qonunchilikka muvofiq mehnat shartnomasi (kontrakti) bilan tartibga solinadi.
(23-moddaning birinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
📷 LexUZ sharhi
Batafsil ma’lumot uchun O‘zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksining VI-bo‘limiga, shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2003-yil 30-oktabrda 476-son qarori bilan tasdiqlangan Fermer xo‘jaligi xodimlarini yollash to‘g‘risidagi namunaviy shartnomaga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligidagi ish tartibi xo‘jalik boshlig‘i tomonidan qonunchilikka muvofiq belgilanadi. Fermer xo‘jaligi xodimlarining mehnat faoliyati hisobini olib borish xo‘jalik boshlig‘i tomonidan tashkil etiladi.
(23-moddaning ikkinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligi xodimlarining mehnatiga haq to‘lash taraflarning kelishuviga ko‘ra pul hamda natura tarzida, qonunchilikda Mehnatga haq to‘lash yagona tarif setkasining birinchi razryadi bo‘yicha belgilangan miqdordan oz bo‘lmagan miqdorda belgilanadi.
(23-moddaning uchinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligining boshlig‘i va xodimlari davlat ijtimoiy sug‘urtasidan o‘tkaziladi. Ularga davlat ijtimoiy sug‘urtasi bo‘yicha nafaqalar va pensiyalar tayinlash hamda to‘lash qonunchilikda belgilangan tartibda va shartlar asosida amalga oshiriladi.
(23-moddaning to‘rtinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
📷 LexUZ sharhi
Qo‘shimcha ma’lumot uchun O‘zbekiston Respublikasining “Fuqarolarning davlat pensiya ta’minoti to‘g‘risida”gi Qonuniga qarang.
24-modda. Mahsulotni fermer xo‘jaligi tomonidan realizatsiya qilish tartibi
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligi o‘zi yetishtirayotgan mahsulotni realizatsiya qilish, shu jumladan davlat ehtiyojlari uchun realizatsiya qilish maqsadida yuridik va jismoniy shaxslar bilan xo‘jalik shartnomalari tuzish huquqiga ega. Shartnoma majburiyatlari buzilgan taqdirda taraflar qonunchilikda yoki shartnomada belgilangan tartibda javobgar bo‘ladi.
(24-moddaning birinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
📷 LexUZ sharhi
Batafsil ma’lumot uchun O‘zbekiston Respublikasining “Xo‘jalik yurituvchi subyektlar faoliyatining shartnomaviy-huquqiy bazasi to‘g‘risida”gi Qonunining V-bo‘limiga (“Shartnoma majburiyatlarini buzganlik uchun javobgarlik”) qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligi yetishtirayotgan mahsulotning eksportga yetkazib berilishi qonunchilikda belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
(24-moddaning ikkinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
25-modda. Fermer xo‘jaliklarining birgalikdagi faoliyati
Fermer xo‘jaliklari ixtiyoriylik asosida birlashishi, mahsulot yetishtirish, xarid qilish, uni qayta ishlash va sotish, moddiy-texnika ta’minoti, qurilish, texnikaviy, suv xo‘jaligi, veterinariya, agrokimyo, maslahat berish yo‘sinidagi va boshqa xil xizmatlar ko‘rsatish bo‘yicha uyushmalar hamda boshqa birlashmalarga kirishi mumkin.
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaliklarining O‘zbekiston fermer, dehqon xo‘jaliklari va tomorqa yer egalari kengashiga a’zoligi majburiydir.
(25-modda O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 4-apreldagi O‘RQ-533-sonli Qonuniga asosan ikkinchi qism bilan to‘ldirilgan — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 05.04.2019-y., 03/19/533/2885-son)
26-modda. Fermer xo‘jaligini kreditlash va sug‘urtalash
Fermer xo‘jaligini ishlab chiqarish ahamiyatiga molik obyektlar qurilishi, asosiy ishlab chiqarish vositalarini olish uchun uzoq muddatli kreditlash hamda uning joriy ishlab chiqarish faoliyatini qisqa muddatli kreditlash kredit shartnomasi asosida amalga oshiriladi.
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligini imtiyozli kreditlash qonunchilikda belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
Fermer xo‘jaligi o‘ziga qarashli va ijaraga olingan ishlab chiqarish vositalarining, qishloq xo‘jaligi ekinzorlari va ko‘chatzorlarining, ko‘p yillik dov-daraxtlarning, yetishtirgan mahsulotining, xomashyoning, materiallarning yo‘qotilishi (nobud bo‘lishi), kam chiqishi yoki shikastlanishi xavfini, tadbirkorlik xavfini, shuningdek shartnomalarni buzganlik uchun o‘zining javobgarlik xavfini ixtiyoriylik asosida sug‘urta qildiradi hamda qonunchilikda belgilangan tartibda va shartlar asosida sug‘urta tovoni (sug‘urta summasi) oladi.
(26-moddaning ikkinchi va uchinchi qismlari O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
27-modda. Fermer xo‘jaligiga soliq solish
Oldingi tahrirga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
Qonunchilikka muvofiq fermer xo‘jaligi O‘zbekiston Respublikasi Davlat budjetiga va davlat maqsadli jamg‘armalariga soliqlar, yig‘imlar va boshqa to‘lovlar to‘laydi.
(27-moddaning birinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Fermer xo‘jaligining foydasi soliqlar, yig‘imlar va boshqa to‘lovlar to‘langanidan keyin fermer xo‘jaligi boshlig‘ining tasarrufiga o‘tadi.
(27-moddaning matni O‘zbekiston Respublikasining 2020-yil 7-yanvardagi O‘RQ-601-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 08.01.2020-y., 03/20/601/0025-son)
28-modda. Fermer xo‘jaligi faoliyatining natijalarini hisobga olish
Fermer xo‘jaligi o‘z faoliyatining natijalarini hisobga olib boradi hamda mahalliy statistika va soliq organlariga belgilangan tartibda hisobot taqdim etadi.
📷 LexUZ sharhi
Qarang: “Fermer xo‘jaliklarida buxgalteriya hisobining soddalashtirilgan tizimini tashkil etish to‘g‘risida”gi Nizom (ro‘yxat raqami 1781, 26.03.2008-y.).
VI. YAKUNLOVChI QOIDALAR
29-modda. Fermer xo‘jaliklarini davlat yo‘li bilan va boshqa tarzda qo‘llab-quvvatlash
Davlat fermer xo‘jaliklarining huquqlariga rioya etilishini va qonuniy manfaatlari himoya qilinishini kafolatlaydi.
Davlat organlari fermer xo‘jaliklarini rivojlantirish va mustahkamlashga ko‘maklashishlari shart.
Oldingi tahrirga qarang.
Respublika va mahalliy ijro etuvchi hokimiyat organlari, shaharcha, qishloq va ovul fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari o‘z vakolatlari doirasida qonunchilikda belgilangan tartibda:
(29-modda uchinchi qismining birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
ishlab chiqarish va ijtimoiy-maishiy ahamiyatga molik obyektlari bo‘lmagan hududda fermer xo‘jaliklari tashkil etilganida mazkur hududni birlamchi obodonlashtirishni (yo‘llar, elektr uzatish va aloqa liniyalari qurishni, suv bilan ta’minlashni, gazlashtirishni, telefonlashtirishni, radiolashtirishni, yer tuzishni, yerlarni melioratsiyalashni) amalga oshiradilar;
Oldingi tahrirga qarang.
fermer xo‘jaliklariga yer uchastkalari beradilar hamda ishlab chiqarish obyektlari va uy-joylar barpo etishda yordam ko‘rsatadilar;
(29-moddaning uchinchi qismi uchinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2013-yil 7-oktabrdagi O‘RQ-355-sonli Qonuni tahririda — O‘R QHT, 2013-y., 41-son, 543-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
fermer xo‘jaliklarining ishlab chiqarish obyektlarini muhandislik-kommunikatsiya tarmoqlariga ulanishiga ko‘maklashadilar;
foydalanilmayotgan yashash uchun mo‘ljallanmagan joylarni ularda mahsulot yetishtirishni va tovarlar ishlab chiqarishni (ishlar bajarishni, xizmatlar ko‘rsatishni) tashkil etish uchun ijaraga beradilar;
fermer xo‘jaliklari boshliqlari va xodimlarini tayyorlashga, qayta tayyorlashga va malakasini oshirishga ko‘maklashadilar;
(29-moddaning uchinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2013-yil 7-oktabrdagi O‘RQ-355-sonli Qonuniga asosan to‘rtinchi, beshinchi va oltinchi xatboshilar bilan to‘ldirilgan — O‘R QHT, 2013-y., 41-son, 543-modda)
qishloq xo‘jalik ekinlarining navli urug‘lik hamda ko‘chatlari, organik va mineral o‘g‘itlar, qishloq xo‘jalik o‘simliklarini zararkunandalardan, kasalliklar hamda begona o‘tlardan himoya qilish vositalari yetkazib berish yuzasidan davlat agrotexnika xizmati ko‘rsatish tizimi orqali xizmatlar, shuningdek texnikaviy xizmat ko‘rsatadilar;
qishloq xo‘jaligi texnikasi, asbob-uskunalar va inventarlarni lizing asosida sotib olishga ko‘maklashadilar;
zotdor chorva mollar va parrandalar, shuningdek omixta yem sotib olishda ko‘maklashadilar;
Oldingi tahrirga qarang.
fermer xo‘jaliklarining chorva mollariga veterinariya xizmati ko‘rsatilishi uchun zarur sharoitlar yaratib beradilar;
(29-modda uchinchi qismining o‘ninchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2016-yil 26-dekabrdagi O‘RQ-416-sonli Qonuni tahririda — O‘R QHT, 2016-y., 52-son, 597-modda)
fermer xo‘jaliklarida yetishtirilgan qishloq xo‘jalik mahsulotini tayyorlash va realizatsiya qilishda ko‘maklashadilar;
noqishloq xo‘jalik yo‘nalishidagi ishlab chiqarishlarni tashkil etayotgan fermerlarni rag‘batlantiradilar
konsalting, axborot yo‘sinidagi va boshqa xil xizmatlar ko‘rsatadilar.
Oldingi tahrirga qarang.
Xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish uchun qonunchilikda nazarda tutilgan qo‘llab-quvvatlashning boshqa shakllari fermer xo‘jaliklariga ham tatbiq etiladi.
(29-moddaning to‘rtinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
📷 LexUZ sharhi
Batafsil ma’lumot uchun O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1998-yil 27-mayda 232-son “Kichik tadbirkorlikni rivojlantirishni rag‘batlantirish mexanizmini takomillashtirish to‘g‘risida”gi qaroriga qarang.
30-modda. Fermer xo‘jaligi faoliyatini tekshirish cheklanganligi
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligi faoliyatini tekshirish (moliya-xo‘jalik faoliyatini tekshirishlar bundan mustasno), davlat ehtiyojlari uchun mahsulot realizatsiya qilish shartnoma majburiyatlari bajarilmagan yoki yer to‘g‘risidagi qonunchilik buzilganligiga dalillar bo‘lgan hollarda, ijaraga olish shartnomasiga muvofiq ijaraga berilgan yer uchastkasidan faqat belgilangan maqsadda va oqilona foydalanish masalalari bo‘yicha, belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
(30-moddaning matni O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Oldingi tahrirga qarang.
(30-moddaning ikkinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2020-yil 9-noyabrdagi O‘RQ-646-sonli Qonuniga asosan chiqarilgan — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 09.11.2020-y., 03/20/646/1488-son)
Oldingi tahrirga qarang.
(30-moddaning uchinchi — beshinchi qismlari O‘zbekiston Respublikasining 2020-yil 9-noyabrdagi O‘RQ-646-sonli Qonuniga asosan chiqarilgan — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 09.11.2020-y., 03/20/646/1488-son)
31-modda. Fermer xo‘jaligini qayta tashkil etish
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligini qayta tashkil etish (qo‘shib yuborish, qo‘shib olish, bo‘lish, ajratib chiqarish, o‘zgartirish) qonunchilikda belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
(31-moddaning birinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
📷 LexUZ sharhi
Batafsil ma’lumot uchun O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining 49-moddasiga (“Yuridik shaxsni qayta tashkil etish”) qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
Ko‘p tarmoqli fermer xo‘jaligining yer uchastkalarini ijaraga olish huquqi qonunchilikda belgilangan tartibda bekor qilinganda ko‘p tarmoqli fermer xo‘jaligi o‘z rahbari tomonidan uning tashkiliy-huquqiy shaklini o‘zgartirish orqali qayta tashkil etilishi mumkin.
(31-moddaning ikkinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2022-yil 6-iyundagi O‘RQ-775-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 07.06.2022-y., 03/22/775/0477-son)
32-modda. Fermer xo‘jaligini tugatish asoslari
Fermer xo‘jaligi quyidagi hollarda tugatiladi:
Oldingi tahrirga qarang.
fermer xo‘jaligini yuritish uchun yer uchastkasi berish bo‘yicha ochiq elektron tanlovda fermer xo‘jaligi boshlig‘i tomonidan ko‘rsatib o‘tilgan mol-mulk, texnika va pul mablag‘lari ustav fondiga kiritilmaganda;
(32-moddaning ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2022-yil 6-iyundagi O‘RQ-775-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 07.06.2022-y., 03/22/775/0477-son)
Oldingi tahrirga qarang.
moliya-xo‘jalik faoliyati amalga oshirilmaganligi sababli belgilangan tartibda harakatsiz rejimga o‘tkazilgan paytdan e’tiboran uch yil ichida faoliyat tiklanmagan taqdirda;
(32-modda O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 11-dekabrdagi O‘RQ-592-sonli Qonuniga asosan uchinchi xatboshi bilan to‘ldirilgan— Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 12.12.2019-y., 03/19/592/4144-son — 2020-yil 1-yanvardan kuchga kiradi)
yer uchastkasini ijaraga olish huquqidan ixtiyoriy voz kechilganida;
fermer xo‘jaligi bankrot deb topilganda, shu jumladan moddiy-texnika resurslari yetkazib beruvchilar, ish bajaruvchilar va xizmat ko‘rsatuvchilar bilan hisob-kitob muntazam ravishda amalga oshirilmaganida;
fermer xo‘jaligining boshlig‘i vafot etib, xo‘jalik faoliyatini davom ettirishni xohlovchi merosxo‘r bo‘lmasa;
Oldingi tahrirga qarang.
fermer xo‘jaligining yer uchastkalarini ijaraga olish huquqi qonunchilikda belgilangan tartibda bekor qilinganda, bundan ko‘p tarmoqli fermer xo‘jaligi o‘z rahbari tomonidan fermer xo‘jaligining tashkiliy-huquqiy shaklini o‘zgartirish orqali qayta tashkil etilgan hollar mustasno.
(32-moddaning yettinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2022-yil 6-iyundagi O‘RQ-775-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 07.06.2022-y., 03/22/775/0477-son)
33-modda. Fermer xo‘jaligini tugatish tartibi
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligi:
fermer xo‘jaligi boshlig‘ining qaroriga binoan;
Oldingi tahrirga qarang.
qonunchilikda nazarda tutilgan hollarda sudning qaroriga binoan;
(33-modda birinchi qismining uchinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
moliya-xo‘jalik faoliyati amalga oshirilmaganligi sababli belgilangan tartibda harakatsiz rejimga o‘tkazilgan paytdan e’tiboran uch yil ichida faoliyat tiklanmagan taqdirda ro‘yxatdan o‘tkazuvchi organning qaroriga binoan tugatiladi.
(33-moddaning birinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 11-dekabrdagi O‘RQ-592-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 12.12.2019-y., 03/19/592/4144-son — 2020-yil 1-yanvardan kuchga kiradi)
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligini tugatish qonunchilikda belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
(33-moddaning ikkinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
📷 LexUZ sharhi
Batafsil ma’lumot uchun O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining 53—56-moddalariga qarang.
34-modda. Nizolarni hal etish
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaliklarining tashkil etilishi, faoliyati, qayta tashkil etilishi va tugatilishi sohasidagi nizolar qonunchilikka muvofiq hal etiladi.
(34-moddaning matni O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
35-modda. Fermer xo‘jaligining majburiyatlari bo‘yicha javobgarlik
Oldingi tahrirga qarang.
Fermer xo‘jaligi o‘z majburiyatlari bo‘yicha, shu jumladan tuzilgan kontraktatsiya shartnomalariga muvofiq davlat ehtiyojlari uchun qishloq xo‘jaligi mahsuloti nazarda tutilgan hajmlarda yetkazib berilishini ta’minlash bo‘yicha, shuningdek moddiy-texnika resurslari yetkazib berilganligi va xizmatlar ko‘rsatilganligi uchun o‘z vaqtida haq to‘lash bo‘yicha qonun hujjatlariga muvofiq undiruv qaratilishi mumkin bo‘lgan o‘z mol-mulki bilan javob beradi.
Fermer xo‘jaligining boshlig‘i fermer xo‘jaligining mol-mulki yetarli bo‘lmagan taqdirda fermer xo‘jaligining majburiyatlari bo‘yicha o‘ziga qarashli mol-mulk bilan qonunchilikka muvofiq subsidiar javobgar bo‘ladi.
Xodimning mehnat majburiyatlarini bajarishi munosabati bilan uning hayoti va sog‘lig‘iga yetkazilgan zarar uchun javobgar qayta tashkil etilayotgan yoki tugatilayotgan fermer xo‘jaligida mablag‘ bo‘lmagan yoxud yetarli bo‘lmagan taqdirda, undirilishi lozim bo‘lgan summalar qonunchilikda nazarda tutilgan tartibda davlat tomonidan to‘lanadi.
(35-moddaning birinchi — uchinchi qismilari O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Oldingi tahrirga qarang.
36-modda. Fermer xo‘jaligi to‘g‘risidagi qonunchilikni buzganlik uchun javobgarlik
Fermer xo‘jaligi to‘g‘risidagi qonunchilikni buzganlikda aybdor shaxslar belgilangan tartibda javobgar bo‘ladilar.
(36-modda O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
📷 LexUZ sharhi
Qarang: O‘zbekiston Respublikasi Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksining 66-moddasi.
(O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami, 2004-y., 40-41-son, 433-modda; 2006-y., 12-13-son, 100-modda; 2007-y., 52-son, 533-modda; 2008-y., 52-son, 513-modda; 2009-y., 52-son, 555-modda; 2011-y., 37-son, 374-modda; 2012-y., 37-son, 421-modda; 2013-y., 41-son, 543-modda; 2015-y., 33-son, 439-modda; 2016-y., 52-son, 597-modda; 2017-y., 1-son, 1-modda; Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 19.04.2018-y., 03/18/476/1087-son, 21.12.2018-y., 03/18/506/2356-son, 05.04.2019-y., 03/19/533/2885-son, 12.12.2019-y., 03/19/592/4144-son; 08.01.2020-y., 03/20/601/0025-son, 30.09.2020-y., 03/20/639/1342-son, 09.11.2020-y., 03/20/646/1488-son; Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son; 07.06.2022-y., 03/22/775/0477-son)
Increasing the production, distribution and adoption of stress-tolerant varieties and promoting these varieties to farmers who need them but are not aware of their availability or the respective farming practices can improve agriculture. Promoting high yielding seed varieties boost agricultural output. Renewable energy, reduction in the use of fossil fuels and afforestation are recommended to mitigate the adverse effects of climate change. To sustain crop production, chemical fertilizers must be integrated with organic manure and costly non-urea fertilizers should continue to be subsidized. We can practice some actions in sustainable agriculture such as (a) Improving water conservation and storage, (b) providing incentives for selection of drought tolerant crop species, (c) increasing water use efficiency, and (d) managing crops to reduce water loss, or not planting at all. National Agricultural Policy of Bangladesh has an overall objective, 18 subsidiary objectives and 18 program areas. The overall objective is to make the nation self-sufficient in food through increasing production of all crops, including cereals and ensure a dependable food security system for all.
agricultural subsidies can play a very prominent role in what the producer should do.
Agricultural economics plays a role in the economics of development, for a continuous level of farm surplus is one of the wellsprings of technological and commercial growth. In general, one can say that when a large fraction of a country's population depends on agriculture for its livelihood, average incomes are low. Provision of straightforward farming loans from the banks at a low rate of interest and insurance of their cultivation and provision of supported fertilizers, pesticides, and HYV seeds. Agriculture is the most important sector of Indian Economy. Indian agriculture sector accounts for 18 per cent of India's gross domestic product (GDP) and provides employment to 50% of the countries workforce. India is the world's largest producer of pulses, rice, wheat, spices and spice products. For its implementation, increasing employment in agricultural sector and enhancing the income of farmers are the important factors. To achieve this, the government is trying to increase productivity, reduce cost, and prioritize crops with high value, reduce risks and make agriculture sustainable. It is the primary activity of the nation. It provides employment opportunity to the rural agricultural as well as non-agricultural labourers. It is the source of food and fodder. It also plays an important role in international business in import and export activities.